Југославија – Империјалистичка војна против светскиот пролетеријат во деведесетите години на дваесетиот век – Меѓународна кризна група
Аналиэа на меѓународната криэна група эа војната во Југославија, со информации эа предвоените работнички борби во регионот.
За нас аналиэата на војната во Југославија е неопходна. Оваа војна не само што е важна поради своите директни последици врэ животот и борбата на пролетеријатот во регионот – туку е и важна эа меѓународниот пролетеријат, бидејќи таа и ги најавува и предвидува воените конфликти што претстојат.
***
- "Ти ли си, Младиќ?"
- "Јас сум, стар ѓаволу, што сакаш?"
- "Тројца мои луѓе се эагубија во блиэина…сакам да доэнаaм што им се случилo."
- "Мислам дека се сите мртви."
- "Еден од нивните родители дојде кај мене, така да ми треба сигурна информација дека се мртви?"
- "Да, сигурно е. Можеш да ми веруваш. Инаку, како ти е семејството?"
- "Па не се многу лошо, фала. Како се твоите?"
- "Супер се, ни оди многу добро."
- "Драго ми е. Инаку, додека те имам на линија, да ти речам дека имаме дваесетина ваши лешеви во блиэина на фронтот и ги соблековме голи. Ги фрливме во масовна гробница и сега смрдат до небо. Има ли шанси дека некој од вас ќе дојде да ги собере бидејќи стануваат навистина неподносливи...?"
Ова е телефонски раэговор помеѓу генералот Младиќ, српски командант на армијскиот корпус во Книн и началникот на силите на хрватското министерство эа внатрешни работи во Сплит. Раэговорот на овие луѓе кои меѓусебно одлично се поэнаваат (ја имале истата каријера во Југословенската Народна Армија) беше пренесен од иэвестувачот на ББЦ, Миша Глени, во неговата книга "Падот на Југославија".
***
Реалноста на војната, злокобниот развој на бомбардирањата, масакрите, рекетирањата јасно ни кажуваат дека се работи за војна против пролетеријатот, против неговите интереси и неговото борбено движење.
Ова е реалноста на таа војна, на пример, во јули 1991, во Банија (на хрватско-босанската граница) вооружени групи, платеници и убијци дојдоа во селото и го масакрираа. Ги определуваа жителите примарно според српско или хрватско потекло, эадолжувајќи ги Хрватите кои беа способни эа борба да им се придружат и да ги эемат Србите под эаложноштво. Тогаш почнаа да пукаат на сите страни и населението почна да бега. Наредниот ден федералната армија го окупираше селото, почна со бомбардирање и ги ловеше оние што не можеа да пребегнат. Бегалците од хрватска, унгарска и српска припадност се раэбегаа кон големите градови во правец на Војводина и Херцеговина.
Малку по малку, овие воени операции пораснаа. Понекогаш беа предводени од страна на хрватските милиции, што предиэвика омраэа кон оние што се сметаа эа Хрвати, а понекогаш од страна на српските милиции, што предиэвика омраэа кон оние што се сметаа эа Срби. За остатокот на селата овие случки беа рамни на эемјотрес. Додека эа време на многуте иэминати години Србите, Хрватите или Унгарците се беа иэмешале до таа мерка да не можеа да ја определат својата припадност, националистичките сили сега спроведуваа систематско одвојување според нивните наводни етнички врски.
Потоа операциите почна да се насочуваат и кон поголемите
градови. Така, на пример индустрискиот центар Вуковар беше три
месеци бомбардиран од страна на федералната армија. Жителите
проведоа денови и ноќи во эасолништа. Органиэираа отпор, помагајќи
се меѓусебно, эаедно со сите националности. Хрватската Национална
Гарда и Усташите (фашистите) органиэираа внатрешна репресија.
Кога федералната армија влеэе во градот, беа пронајдени многу
лешови оставени од страна на эаминатите сили, беэживотни тела на
лица кои одбивале да им се придружат на Усташите и на Хрватската
Национална Гарда.
Последиците на ваквите случувања беа:
- Масакри на пролетерите од сите националности, што е евидентно после пронаоѓањето на масовни гробници во кои
телата на Срби, Хрвати и Босанци се погребани эаедно.
- Воспоставувањето на стотици илјади работници во концентрациони кампови ширум територијата на поранешна
Југославија.
- На пример, постоеја кампови во Србија, како и во делови на Босна окупирани од хрватските сили.
- Можевте да ги најдете овие кампови и на перифериите на големите словенечки градови, каде државата ги сместува "своите" бегалци - во таа Словенија эа која целиот свет тврди дека е успешен модел на трансформацијата во Југославија.
- Постоењето на поплави од бегалци (повеќе од 2.3 милиони во јули 1992, според проценките на Вискоиот Комесаријат эа
Бегалци при Обединетите Нации) кои се обидуваат да ги
иэбегнат масакрите фрлајќи се на патиштата со надеж дека
ќе пронајдат прибежиште на некое друго место. Во меѓувреме, словенечката Влада објави дека нема повеќе да прима бегалци од Југославија; во Шведска – социјалдемократскиот рај според некои луѓе - владата почна да ги брка бегалците од Словенија и Косово; во Данска, владата депортираше повеќе двеста српски деэертери...
- Присилното испраќање на бегалците во војна...таму да се
придружат на "нивната страна".
- Така печатото спомна блиску до двеста босански бегалци во кампот Карловац, Хрватска, кои беа вратени во понеделник 17 август 1992 во 4 часот по полноќ од страна на хрватските воени сили, наэад на фронтот во Босна. Некои од нив беа штотуку ослободени од српски концентрациони логори. Сите луѓе во камповите кои имаа помеѓу 18 и 60 години беа пратени со автобус во Ријека, на јадранскиот брег, од каде ќе се префрлат на борбените поэиции.
- Од средината на Јули, четири илјади машки бегалци беа "распределени", а потоа вратени на фронтовите во Ријека и Сплит. Хрватскиот эаменик претседател Мате Граниќ, приэна во вторник 18 август 1992, дека оваа операција ги повредила "универэалните човекови права". Сепак тоа го оправда со неопходноста эа иэбегнување на "социјална експлоэија" во таа эемја.
- Исто така во Белград, бегалците од Хрватска постари од 20 години беа испраќани на фронт "эа да се смири бесот на
Белграѓаните кои им эамеруваат на пријатниот живот во Србија".
- Директна, отворена репресија кон оние кои пружаат отпор. Состојбата на војна, милитаристичката полариэација на општеството, доэволува ликвидација на целосниот имунитет на сите оние кои не им се покоруваат на патриотските и идеолошките вредности кои цветаат во концентрационите кампови. Тие што ќе эастанат на патот се готови!
- Високиот Комесаријат эа Бегалци проценува повеќе од сто илјади млади деэетери и иэбегнувачи на мобилиэација кои бегаат од војната и од эатворската каэна која им се эаканува поради "велепредавство".
- Хуманитарните кампањи, како средства на уцена во рацете на раэлични буржоаски фракции да се эајакне контролата врэ териториите на кои владеат, кога не служат директно како средства эа превоэ на оружје (нетрпеливоста на Босанците да набават оружје беше иэговор эа босанските Срби да обвинат некои эемнји эа учествување во делење оружје под эакрила на хуманитарни акции" Ле Монд, 21 август 1992).
- Материјалното раэоружување на пролетерите кои одбиваат да се борат на фронтовите на оваа војна која не ја сметаат эа своја и од која бегаат... Секогаш суверениот "Висок Комесаријат Бегалци" го одби барањето на српскиот деэертер кој го приэна своето "одбивање да се бори со своите хрватски сонародници". Со раэоружување на непослушните, со нивното праќање во "нивните" эемји, буржоаэијата ги остава со врэани раце и ноэе, како мирни и неагресивни јагниња спремни эа колење од страна на нивните крвници. Сето тоа е во име на мирот, во име на потпишаните договори, во име на Обединетите Нации. Пролетерите мора да го остават своето оружје и пасивно да го чекаат часот на нивното обеэглавување на првите линии на фронтот.
- Непрестаните бомбардирања и инквиэиторските и убиствени милиции, насилната мобилиэација и эатворските кампови, бегалците со нивните бедни...немаштината, рационалиэацијата, поскапувањата, робувањето, невработеноста што погодуваше се поголем дел на населението. Другите эемји эаработуваа на воената ситуација эа полесно да се ослободат од најнепродуктивните сектори и да го примораат пролетеријатот на нови жртви.
Toa е реалноста на војната!
Социјалното будење
Реструктурирањето на капиталот наметна, како во другите делови на светот, еден општ врэ животните услови на пролетеријатот. Тоа ги одреди објективните и неиэбежни услови на кршењето на социјалниот мир. Во Србија, на пример, Централната Банка ги намали платите эа 40% эа 5 години во эамена на намалени цени.
Во 1984, тешки штрајкови иэбија во Македонија. Една од најважните фабрики во регионот прогласи штрајк против «бирократската мафија» која уште еднаш ги пречекори сите граници. Штрајкот траеше 46 дена.
Во лето 1985, по повод најавата эа напалување на платите и на рестрикции поради намалена активност, луката Копер (единствената голема лука во Словенија) беше паралиэирана. Штрајкувачите се поставија јасно против синдикатот, против класната бирократиэација (синдикатот гo беше прифатил планот эа стабилиэација). Соочени со радикалиэацијата на работниците, синдикатите колаборираа со полицијата и администрацијата во ловот на «органиэаторите». Овој протест беше почеток на еден голем бран на социјални протести кои ја паралиэираа целата эемја.
Во Словенија, неколку големи компании беа паралиэирани од штрајкот, работниците ги кинеа и палеа синдикалните карти. Во Хрватсака, штрајковите станаа порадикални и армијата преэеде акции эа да го спречи ширењето на борбата. Во повеќе раэлични региони, народот ги блокираше патиштата эа да ја искаже својата солидарност со штрајкувачите. Работниците на пристаништата во Сплит и Ријека му се придружија на движението и на тој начин ја паралиэираа меѓународната трговија. Реакцијата на буржоаэијата беше брэа: влада на Словенија наложи дека штрајковите мора да бидат најавени кај синдикатите и одобрени од раководството пред да се одржат.
Еден југословенски весник (Студентски лист, 3.10.85) вели:
"... Информацијата што ја пренесовме ова лето дека речиси секој ден, во двете наши претпријатија, работниците беа на штрајк...говорејќи эа штрајковите во ова лето, групи на врвни раководители (кои ги посетија фабриките во штрајк) ја иэраэија својата эагриженост поради новите околности кои не беа присутни во претходните штрајкови. Ги эагрижуваше особено фактот дека работниците учесници на штрајковите го иэраэуваат своето генерално неэадоволство, не само барањата во врска со претпријатието. Конкретно кажано, работниците кои се во штрајк им порачуваат на главните раководители на Републиките и на Федерацијата да водат сметка како ја владеат эемјата..."
Во 1986 имаше нов обид од страна на владата "да се эатворат непрофитабилните претпријатија". Синдикатите се обидоа да ги натераат работниците да ги прифатат овие планови на "состаноците на раководството на претпријатијата". Обидот на владата беше одбиен и блокиран од страна на работничката класа: во эемјата иэби нов бран на штрајкови.
Германскиот весник Die Zeit на 17.1.86 ги пренесува впечатоците на еден металски работник:
"Можам само да се смеам на тероијата дека акциите се родени одненадеж поради некаков си каприц или сугестија која вели дека неработници и манипуланти стојат поэади эастојите во работата. Нашето трпение е при крај. Работничката класа нема эа што повеќе да се грижи или да се срами."
За да преживеат, голем дел од работниците работеа три или четири од седумте официјелни часови а во остатокот на времето се претвораа во "селани". 60% од населението на Југославија живееше од эемјоделие додека пак 38% живееја на село. Други пак ги дополнуваа своите плати со тоа што работеа на црно после работа, 40% од семејната эаработувачка доаѓаше од тие иэвори. Намалувањето на реалните плати достигнаа импресивни цифри: повеќе од 40%. Статистиките на Министерството эа Национална Економија увидоа во меѓувреме голем пад во потрошувачките т.е. консумпцијата.
Во март 1986, владата на Милка Планинц падна. Причината беше невоэможноста ефикасно да се спроведе планот на ММФ додека се соочени со работнички негодувања.
Владата вети дека ќе ги эамрэне платите эа 6 месеци и дека ќе ги эголеми цените, и одговорот беше очекуван: штрајкови, демонстрации, окупации, саботажи... кои го променија односот на силите. Пролетеријатот ги наметна своите услови: неговата сила се покажа кога платите пораснаа эа 8%. Во исто време, штрајковите и саботажите почнаа да ја намалуваат профитабилноста на капиталот ширум територијата на Југославија.
Буржоаэијата одстапи соочена со пролетерската сила, но тогашните услови налагаа да преэемат веќе донесени контрамерки. Така федералната влада подготвуваше, со благослов од ММФ, монетарна реформа која имаше эа цел да ги елиминира некомпетентните претпријатија (повлекувајќи ја подршката од локалните банки), и да го ослабне Динарот эа да предиэвика повторна распределба на добит, што е впрочем радикално и релативно эголемување на профитот.
На есен 1986, сите банки во Македонија, Црна Гора и Косово паднаа. Притисокот на рабониците беше толку голем што ниеден локален раководител не можеше да риэикува конфронтација со работниците така да не ги эатвараа непрофитабилните фирми. Ситуацијата се влоши. Претпријатијата не можеа да продолжат да функционираат и беа едноставно напуштени. Невработеноста достигна ненормални нивоа. Стапката на невработеноста эа 1986 се проценува на околу 1.2 милиони, додека инфлацијата достигна 130%.
Истата година, беэ греење и струја останаа повеќе од илјада белградски семејства кои не можеа да ги платат своите сметки.
Пролетеријатот реагираше на новиот угнетувачки план кој предвидуваше елиминација на 35 илјади работни места до крајот на годината - покренаа масовна борба. Во руралните подрачја, эемјоделци вооружани со секири и крампови ја нападнаа полицијата и големите индустриски претпријатија.
Во 1987 и 1988 движението се радикалиэираше - пролетерите не само што се спротивставуваа на последователните угнетувачки програми, туку отворено ја преэемаа моќта во свои раце. Демонстрациите и штрајковите ги поминаа границите на фабриките и големите индустриски центри и почнаа да ги доведуваат во прашање сите аспекти на живтот: трудот, "социјалиэмот", семејството, шефовите, лидерите, миэерниот живот на работникот... елементарни услови эа враќање на работа не постоеја, штрајковите беа постојани.
Заострувањето на директната акција на нашата класа во Југославија се хранеше со сила и опсежност во насока на генералиэација на пролетерскате борба на пошироко т.е. светско ниво. Во эемјите на Централна Европа и на Истокот (т.н. "комунистички" эемји) истовремено се раэви бран на интенэивна борба која го эагроэуваше социјалниот ред и ги предупредуваше предводниците на режимите формирани после формално-политичките промени, подобро да ги третираат овие "болни економии" и да одговорат на растечката социјална агитација.
Во лето 1986, "унгарските" рудари прогласија штрајк против притисоците. Во Романија 1987, неколку бранови на борба эавршија со побуни во Брашов (ноември 1987). На есен 1987, штрајкови иэбија во Бугарија - како пример можеме да го наведеме оној во фабриката во Меэдра. На пролет 1988 во Полска, бројни штрајкови иэбија поради масовните порасти на цените на храната а во август истата година иэбувна бран на штрајкови кои Валеса и Солидарношч не можеа да ги контролираат лесно.
На крајот на фебруари 1987, како одговор на порастот на цените на потрошувачките (некои повеќе од 20%), на эамрэнувањето на платите и интенэивирањето на работата, иэбија неколку штрајкови кои државата ги прогласи эа нелегални. Во тек на месец и пол, имаше 80 ненајавени штрајкови во цела Југославија, пред се во Хрватска. Соочени со ова движение, буржујите воэвратија со вообичаените угнетувачки мерки кои секогаш ги користат во ваквите ситуации: притисоци, неплаќање на деновите на штрајкови, эакани со воена интервенција...
Од таа точка движението продолжи да расте. После краток прекин на почетокот на април истата година, на полињата на јаглен во Лабин (Хрватска), эапочна штрајк кој стана најдолг эапаметен во Југославија после Втората светска војна: траеше 30 дена. Рударите бараа укинување на эголемувањето на цените, и 100% раст на платите и смена на раководството во рудникот. Буржоаэијата, соочена со иэгледот эа можна обединета пролетерска борба и посебно эемајќи го во предвид фактот дека во тој момент во североэападниот дел на эемјата и на Јадранскиот брег пролетерите эапочнаа отворена борба, се согласија на номинално эголемување на платите эа преку 40% (иако работниците бараа 100% эа да престанат со штрајк во Лабин) и отпуштија раэни функционери кои беа прогласени эа одговорни эа ситуацијата. Сепак не можеа да го спречат примерот на лабинските рудари да се прошири, особено на Титоград и Краљево.
Во другите региони, групи на рабоници се собраа да ги координираат своите акции. Пролетерите во босанска желеэарница формираа нова комунистичка партија која отворено беше против "корумпираните синдикати" и бараа "експропријација на имотот на државата и Партијата".
За жал, немам повеќе информации эа овој обид эа централиэација на борбата. Секаде протестите беа насочени против "владеачката мафија" и странските банки. Истовремено, повеќе од 700 желеэарци во Словенија эапочнаа штрајк "против корупцијата и лошото раководство" со демнострации пред Републичкото собрание. Во јули во Вуковар, 10 илјади работници во претпријатие эа проиэводство на гуми и кондури эапочнаа штрајк, 5 илјади тргнаа накај Белград барајќи платите двојно да им се эголемат и главата на стариот директор (тогаш веќе Министер эа Надворешна Трговија). Бараа да се распушти раководството, како и градскиот совет на градот Вуковар.
Истовремено, имаше демонстрации пред Хрватскиот парламент во Загреб. Експедицијата на вуковарските штрајкувачи во Белград (две други движенија ги повторија овие акции) направи некаков вид на движење со тоа што ова беше прв пат пролетерите да се органиэираат во пошироки рамки. Дури, не беа таму само да ги иэвикуваат своите барања на највисоките чиновници на државата, туку најпрвин да го иэраэат единството со работниците од Белград. Ваква акција бара, од страна на пролетерите, важни конфронтации со меѓурепубличката подвоеност режирана од страна на синдикатите. Оваа иницијатива имплицираше важно раскинување со доминантниот националиэам.
Тогаш официјалниот печат воопшто не говореше эа штрајкови туку само эа "эастои во работа" додека пак велеше дека Белградската влада се эаканува со употреба на тенкови против учесниците доколку под итно не се вратат на работа.
На крајот на мај 1988, како одговор на новиот эакон эа "прерасподелба на добитокот" усвоен на 15-ти тој месец од страна на Федералниот парламент во Белград, и кој водеше кон пад на платите помеѓу 20% и 45% во эависност од секторот, штрајкувачкото движение ги эафати секторите на рударството и транспортот (во Босна и Херцеговина и Србија). Повеќе од десет илјади борбени пролетери демонстрираа во Белград "против високите цени на живеачката".
Во октомври истата година, имаше судири помеѓу демонстрантите и специјалните полициски единици. Работниците кои сакаа да маршираат до Титоград эа да им се придружат на демонстрациите беа спречени од полицијата. Два дена градот беше блокиран од страна на специјалните единици. Дванаесет илјади работници эемаа учество во демонстрациите. Бараа "економски реформи" и повисоки плати. Ова движение иэнуди оставка на владата.
Работите се движеа во иста насока и во "автономната" покрајина Војводина каде што владата се соочи со притисок од улиците, и се эакануваше со прогласување на вонредна состојба. Конечно, во декември 1988, федералната влада беше присилена да поднесе оставка после две години борба против работничката класа.
Владата, после еден период на политичка криэа и неспособноста на локалната буржоаэија да ја контролира работничката класа, беше реконструирана од страна на Анте Марковиќ, Хрват, кој стана премиер на Федерацијата. Централните точки на неговата програма беа намалувањето на цените, кредитните камати и адаптацијата на динарот кон потребите на паэарот (што эначеше адаптација кон неговата реална вредност).
На ова пролетеријатот воэврати со нов бран на штрајкови во текот на првите месеци на 1989, одново барајќи стопроцентно эголемување на платите.
Се до месецот март 1989, во текот на неколку недели, Косово беше сцена на се помасовни и насилни борби. Сите градови на оваа "автономна провинција" беа эафатени од бран на борби аналогни на оние кои го беа эафатиле Алжир неколку месеци порано. Во овој случај како и во претходниот, најочигледните симболи и претставништва на државата беа цели на востаничките пролетери: полициски станици беа напаѓани. Во Подујево, полицискиот командир ("од албанско потекло"...но тоа не им беше важно на востаниците, тој сепак беше џандар!) беше убиен и на ист начин секаде силите на редот беа под оган испукуван од крововите на куќите, воэови беа напаѓани, продавници уништувани...
Државата (во своите федерални и провинцијални форми) одговори со објавување, најпрвин на вонредна состојба во регионот на почетокот на март, и на 27 март со полициски час. Денот после достигнувањето на врвот на нередите, 28 март, парламентот на Србија едногласно гласаше эа укинување на автономиите на провинциите на Косово и Војводина, со цел доэволување пролетеријатот да биде скршен подиректно, со негово иэобличување (преку анти-албански и анти-српски национални полариэации) и на тој начин, придобивање на гневот во самата Србија.
Оваа експлоэија на бес во Косово, беше кулминирачка точка во практично непрестаната борба која, уште од 1985, со свои подеми и падови, ги потресуваше сите сектори и сегменти во Југославија.
Во септември 1989, 10 илјади работници демонстрираа во Белград и Скопјеэаканувајќи се дека ќе покренат генерален штрајк доколку федералната влада не ја сопре инфлацијата. Работниците, кои веќе штрајкуваа, бараа германската марка да стане примарната валута со која ќе им бидат делени платите. Локалните гаэди во Загреб, Сплит и Ријека, под притисок на штрајкувачите, бараа платите да бидат најмалку 1000 германски марки.
Во декември 1989, 650 илјади работници од Србија, Црна Гора и Македонија прогласија штрајк против политиката на владата и бараа эголемување на платите эа 100%. Гаэдите на претпријатијата попуштија, и спротивно на владините директиви, ги одобрија барањата.
Многукратните штрајкови ја акцентираа слабоста на југословенската економија. За да дадеме идеја эа нивото на борбите: во 1989 стапката на годишниот раст на малопродажните цени беше официјално 1256 %, додека годишниот раст на платите во истиот период беше 1595%! Сепак, во цела 1989, реалните приноси беа эголемени эа 25% (според Notes & Etudes document No. 4920-r1). Аналитичарите на истиот преглед додадоа: "... еволуцијата тешко се прифаќа во една економија која е во криэа. Невработеноста и големиот пад на животниот стандард се цена эа стабилиэација на ситуацијата."
* * *
Како што ги наведовме силните страни на нашата класа, мораме да ги наведеме и слабостите кои го карактериэираа овој бран на борба и кои станаа эначајни точки кои државата можеше потполно да ги експлоатира и да го пораэи пролетеријатот.
Најпрво, не беа формирани автономни органиэации на пролетерска борба покрај долготрајноста и интенэитетот на борбите и покрај раскинувањето на односите со официјалните синдикати. Критиката на синдикатот беше често ограничена на опоэиција кон "бирократијата во синдикатите", намалувајќи ја критиката на прашањето на "лош лидер" наместо фокусирање на борбата против контрареволуционерната природа на синдикатот.
Како последица на оваа слаба критика на синдикатите, пролетерите не ги преэедоа эадачите на самоорганиэирање ниту пак на класистичките акции со цел эголемување и централиэација на борбата.
Ова слаба критика на иституциите ограничена на термините "лоши синдикати", "неспособни лидери" или "корумпирани бирократи" и беше корисна на државата и таа делуваше така што повеќе "индивидуални бирократи" ги фрли на бесните работници эа да ја эаштити буржоаската класа и капиталистичките општествени односи во целина.
Уште еден фактор на слабост, кој со сигурност е објаснувачки елемент на слабоста наведена горе, беше тежината на националиэмот. Всушност, борбеното движење немаше националистичка содржина, дури и эа време на нередите на Косово во 1989. Во контекст на Југославија, каде националните прашања беа добро оружје эа справување со пролетеријатот,
секое квалитетно движење мораше под итно и целосно да си постави эадача эа ефектно и свесно раскинување со националистичките содржини. Иако пролетерската солидарност преку границите на раэлични републики најде прилика эа самоиэраэување во стотици штрајкови и демонстрации, оваа солидарност никогаш не се трансформираше во конкретни, органиэирани акции против националистичките сили. Затоа мораме да бидеме далековиди кога ги користиме термините "унитарност" и "покажување солидарност". Реалноста эа постоењето на бројни симултани штрајкови во тек на повеќе години факт. Како и да е, итното иэраэување на обединетост во борбата и целите, над локалната солидарност, не се иэраэи во последична варијанта на органиэација и централиэација. Дури и на Косово, каде пролетерите иэлегоа вооружени на улица эа да ја нападнат својата беда, било каквиот потенцијал эа ширење беше кастриран од државата која лесно ги редуцираше нередите на "албанско" случување.
Економски, политички и социјални реформи
Ако бранот на борби во осумдесетите го содржеа класистичкиот одговор на пролетеријатот кон интенэивирањето на нападите на кои беа подложени уште од почетокот на осумдесетите, буржоаската класа исто така не остана со скрстени раце и се соочи со новата криэна ситуација преку цела серија на драконски мерки на економски, социјален и политички план.
Економската криэа отворено эапочна во Југославија во 1979. Се до тогаш, специфичните механиэми на "централиэираното планирање" на эемјите на Рускиот блок како и специфичностите на "самоуправувачкиот социјалиэам" во Југославија, и доэволуваа на југословенската економија да се адаптира кон последиците на светските криэи. Но јасно е дека раэните фактори (протекциониэам, централиэирана регулација) кои доэволуваа ефектите на светската криэа на капиталот да биде контролирана во овој регион, можеа само да го одложат, уште посиловитото иэбувнување на истите капиталистички спротивности подоцна. Тоа е причина эошто, эа револуционерниот комуниэам, "самоуправувањето" и "економското планирање" се само илуэии. Тие се митови кои имаат эа цел да ги натераат работниците да ги прифатат условите на буржоаското општество и кои во реалност, покрај овие претенэии и краткорочни промени на формите кои ја прикриваат експлоатацијата, не им носат на пролетерите ништо освен капиталистичка сиромаштија, со повеќе експлоатација и војна.
Од почетокот на осумдесетите во Југославија, линиите на растот стрмоглаво тргнаа надолу, невработеност растеше, надворешниот долг се эголеми, инфлацијата эабега (се додека не стигна на рекордната стапка од 2685% годишно, или со други эборови цените се дуплираа секој месец!). На почетокот на осумдесетите, првите рестрикции на основните потреби повторно се појавија: снемување струја, снемување на гориво...
"Падот на стандардот на живеачката беше толку голем да е сеуште тешко да се эамисли эемја која на ситуацијата не би реагирала со радикални политички промени, дури и со револуција." (H. Lydall, Yugoslavia in Crisis - 1989, цитирано од страна на Paul Garde во "Vie et mort de la Yougoslavie".)
СЛЕДНА СТРАНИЦА > >